باشگاه خبری فراساحل:‌ در سال‌های اخیر استفاده از هواپیماهای بدون سرنشین، بصورت گسترده‌ای در كشورهای مختلف دنیا، رواج پیدا كرده است. این هواپیماها، هرچند تاكنون بیشتر در صنایع نظامی مورد استفاده قرار گرفته‌اند ولی مزایای فراوان استفاده از این پرنده‌های بدون سرنشین، باعث شده تا استفاده از این هواپیماها، بشدت در كانون توجه شركت‌های فعال در صنایع نفت و گاز و مخصوصا شركت‌های فعال در صنعت فراساحل، قرار بگیرد. در حال حاضر تعدادی از شركت‌های فراساحلی در حال انجام تحقیقاتی هستند تا ببینند چگونه می‌توان از این پرنده‌های بدون سرنشین، برای اكتشاف منابع جدید نفت و گاز در اعماق اقیانوس‌ها استفاده نمود.
 
نگاهی به مزیت‌ها
امروزه شركت‌های فعال در صنایع نفت و گاز برای اكتشاف منابع جدید انرژی در دریاها و اقیانوس‌ها بشدت چشم به استفاده از تكنولوژی‌های جدید دوخته‌اند. همین مساله باعث شده تا این شركت‌ها تحقیق بر روی استفاده از هواپیماهای بدون سرنشین را، برای استفاده در صنایع نفت و گاز  نیز مد نظر قرار دهند تا ببینند این‌ پرنده‌های بدون سرنشین می‌توانند چه نقشی برای جستجوی منابع آینده انرژی، آنهم در مناطق دور افتاده و دارای شرایط سخت جغرافیایی ایفا نمایند. استفاده از این هواپیماها هر چند تاكنون بیشتر در كانون توجه صنایع نظامی بوده است، ولی اینطور كه به نظر می‌رسد در آینده نزدیك استفاده از این پرنده‌ها،‌ به ابزاری استاندارد در زمینه‌های تجاری بدل خواهد شد.
 
در همین خصوص پایگاه اینترنتی تكنولوژی، در گزارشی می‌نویسد: از اواخر دهه 80 میلادی، تحقیقات بسیاری در زمینه استفاده از هواپیماهای بدون سرنشین در سراسر دنیا انجام شده است. هر چند بیشترین استفاده‌ از این تكنولوژی، تاكنون در حوزه‌های نظامی صورت گرفته ولی مزیت بزرگی مانند عدم نیاز به استفاده از خلبان در این هواپیماها، مخصوصا در عملیات‌های نظامی باعث شد تا استفاده از این هواپیماها در بسیاری از كشورها به سرعت افزایش یابد و در نتیجه این كاربرد وسیع، اقدامات بهینه بسیاری بر روی این هواپیماها انجام شد كه در نهایت منجر به افزایش راندمان این هواپیماها در مواردی نظیر زمان پرواز، اندازه، افزایش حمل بار و... شده است.
 
این گزارش در ادامه با اشاره به اینكه امروزه استفاده صرفا نظامی از این هواپیماها در حال تغییر است، به علاقه‌مندی شركت‌های فعال در صنایع نفت و گاز فراساحلی به استفاده از این تكنولوژی اشاره و می‌افزاید: هواپیماهای بدون سرنشین از مزایای بسیاری برای بكارگیری در صنعت فراساحل برخوردارند. از این هواپیما نه تنها می‌توان برای جستجو و اكتشاف منابع جدید نفت و گاز در اعماق دریاها استفاده نمود بلكه  از این هواپیماها می‌توان در ماموریت‌هایی مانند مانیتورینگ خطوط لوله و تجهیزات نیز استفاده نمود.
 
 این در حالی است كه استفاده از هواپیماهای سرنشین دار در ماموریت‌های مشابه فراساحلی، در مناطقی مانند قطب جنوب، به دلیل سرعت زیاد هواپیماهای سرنشین دار، بدی شرایط جوی و ارتفاع پائین پروازی برای جستجوی منابع انرژی، بسیار خطرناك است. این گزارش همچنین با اشاره به سهولت نگهداری از هواپیماهای بدون سرنشین در روی زمین، آنهم در مقایسه با هواپیماهای سرنشین دار كه به آشیانه، باند پرواز و فرودگاه نیاز دارند، می‌افزاید: هواپیماهای بدون سرنشین از مزیت‌های دیگری نیز برخوردارند كه در این خصوص می‌توان به عدم وجود محدودیت ساعات پروازی برای آنها اشاره نمود. این در حالی است كه خلبان‌ها در هواپیماهای سرنشین دار مدت زمان مشخصی اجازه پرواز دارند. مزیت‌‌ دیگری كه هواپیماهای بدون سرنشین از آن برخوردارند هزینه پائین تعمیر و نگهداری آنها نسبت به هلی‌كوپترها و هواپیماهای سرنشین دار است. این در حالی است جابجایی، راه‌اندازی و سوخت‌گیری هواپیماهای بدون سرنشین در مقایسه با نمونه‌های سرنشین‌دار بسیار ارزان‌تر تمام می‌شود.
 
بنابر این گزارش مزیت دیگری كه هواپیماهای بدون سرنشین برای بكار گیری در صنعت فراساحل دارند، میزان تولید آلودگی كم آنها در مقایسه با هواپیماهای سرنشین‌دار است كه همین مساله از اولویت‌های اصلی شركت‌های فراساحلی در حال حاضر می‌باشد. در واقع هواپیماهای بدون سرنشین به دلیل اینكه به مواد و تجهیزات كمتری برای ساخت نیاز دارند و سوخت كمتری كه مصرف می‌كنند، آلودگی كمتری تولید می‌كنند. این در حالی است كه بازیافت این هواپیماها در پایان عمرشان در مقایسه با نمونه‌های سرنشین دار، راحت‌تر است.
 
این گزارش همچنین با اشاره به موفقیت شركت شل در استفاده از تكنولوژی هواپیماهای بدون سرنشین، برای محافظت از جانواران در حال انقراضی مانند وال‌ها و خرس‌های قطبی در برابر كشتی‌های اكتشافی در دریای چوكچی و دریای بوفورت، می‌افزاید:‌ هواپیماهای بدون سرنشین می‌توانند از هواپیماهای معمولی اكتشافی سرنشین‌دار بسیار كوچكتر باشند. همین تفاوت در اندازه، نقش موثری در سالم باقی ماندن تجهیزات حساس اكتشافی ایفا می‌نماید كه معمولا تحت تاثیر میدان‌های مغناطیسی و گرانشی تولید شده از هواپیماهای بزرگتر قرار می‌گیرند.
 
چالش‌های پیش رو
تاكنون هر چند به مزایای فراوان استفاده از هواپیماهای بدون سرنشین در مقایسه با هواپیماهای سرنشین دار اشاره گردید ولی آنطور كه سایت تكنولوژی گزارش می‌دهد، هنوز موانع بسیاری بر سر راه استفاده از هواپیماهای بدون سرنشین در صنعت فراساحل وجود دارد. بنابر این گزارش،  بزرگترین مانعی كه همچنان بر سر راه استفاده‌های‌ تجاری و اكتشافی از هواپیماهای بدون سرنشین وجود دارد، عدم وجود قوانین، دستورالعمل‌ها و استانداردهای ضروری است كه امكان پرواز این هواپیماها را بر فراز آسمان مناطق مسكونی فراهم می‌نماید.
 
بعبارت دیگر باید گفت سادگی و هزینه پائین طراحی و ساخت هواپیماهای بدون سرنشین، منجر به تولید و پرواز انواع گوناگونی از هواپیماهای بدون سرنشین بر فراز آسمان‌ها شده است كه همه آنها ایمن نیستند و اپراتورهایی نیز كه این هواپیماها را كنترل می‌كنند، از آموزش‌های كافی برخوردار نیستند. از آنجایی كه هواپیماهای بدون سرنشین، هواپیماهای نظامی و هواپیماهای مسافربری سرنشین‌دار از آسمان مشتركی استفاده می‌نمایند، این مساله می‌تواند منجر به بروز مشكلات جدی و بزرگی گردد.
 
این گزارش در ادامه با اشاره به  اینكه، پروازهای اكتشافی هواپیماهای بدون سرنشین برای جستجوی منابع انرژی، علی رغم اینكه خارج از شهرها صورت می‌گیرد، ولی از قوانین یكسانی پیروی می‌نماید، تصریح می‌كند: از نظر سازمان هوانوردی فدرال آمریکا (FAA)، امنیت و ایمنی پرواز در درجه اول اهمیت قرار دارد. این در حالی است كه مطابق گزارشات این سازمان، طراحی بسیاری از هواپیماهای بدون سرنشین به‌ گونه‌ای است كه توسط رادارها شناسایی نمی‌شوند و همین مساله منجر شده است كه با توجه به عدم وجود تكنولو‍ژی‌های مناسب برای شناسایی این پرنده‌ها در آسمان، امكان برخورد آنها با دیگر هواپیماهای نظامی و مسافربری در آسمان بسیار زیاد باشد كه همین مساله باعث شده، نگرانی از امنیت پروازی این پرنده‌ها همچنان لاینحل باقی بماند.
 
همین نگرانی اپراتورهای هواپیماهای بدون سرنشین را، ملزم به سپری كردن دوره‌های آموزشی و كسب مجوزهای قانونی سختگیرانه‌ای كرده است كه آنها را ملزم به استفاده از فضایی محدود و معین، بر اساس قوانین تردد و كنترل ترافیك هوایی نموده است. این در حالی است كه قوانین فعلی فقط امكان پرواز هواپیماهای بدون سرنشین در هوای روشن و آفتابی را می‌دهد تا امكان برقراری تماس چشمی با هواپیما در تمام لحظات پرواز فراهم باشد. با این وجود افزایش تقاضا برای صدور مجوزهای قانونی جهت استفاده‌های بازرگانی و شخصی از هواپیماهای بدون سرنشین باعث شده است كه سازمان هوانوردی فدرال آمریكا، مشغول بررسی و مطالعه طرحی باشد كه دسترسی به سیستم ملی فضای هوای (NSA) را افزایش می‌دهد ولی این فرایند نیز بسیار "طولانی مدت" توصیف شده است.
 
این گزارش در انتها با اشاره به اینكه نهادها و سازمان‌هایی مانند آژانس ایمنی هوانوردی اروپا (EASA) نیز همگام با سازمان‌های ذیربط در آمریكا در حال پیگیری اقدامات لازم جهت صدور مجوزها و رفع محدودیت‌های قانونی برای تسهیل استفاده از هواپیماهای بدون سرنشین در فعالیت‌های تجاری و صنعتی می‌باشند، می‌افزاید: هر چند در حال حاضر استفاده از هواپیماهای بدون سرنشین در صنعت فراساحل بدلیل وجود محدودیت‌های قانونی، آنچنان كه می‌بایست فراگیر نشده و هنوز تعداد هواپیماهای بدون سرنشینی كه از ایمنی و گواهینامه‌های فنی قانونی برخوردار هستند، بسیار كم می‌باشد، ولی فعالیت‌های آزمایشی و تحقیقاتی بسیاری برای بكارگیری این پرنده‌های بدون سرنشین در صنعت فراساحل در حال انجام است و به نظر می‌رسد با كمی فشار اداری و ابتكارات علمی، صنعت فراساحل در آینده نزدیك بتواند از قدرت نهفته در این پرنده‌های بی‌سرنشین به نفع خود استفاده نماید.
 
مترجم: محمد صادق امینی